Bekostiging van wijkverpleging (ministerie van VWS)

De vraag van het Ministerie van VWS aan Gupta Strategists was om onderzoek te doen naar een nieuw bekostigingsmodel, waarin zorgaanbieders meer beloond worden voor doelmatige zorg.



  • Beleidsmakers
  • Inkoop


De wijkverpleging wordt traditioneel bekostigd op basis van het aantal geleverde uren en de aard van de werkzaamheden (verpleegkundig dan wel verzorgend). Er bestaat brede ontevredenheid over deze manier van bekostigen, omdat het de levering van uren te veel in de hand zou werken, waardoor zorgaanbieders te weinig prikkels hebben om meerwaarde te bieden aan de cliënt.

Vervolgonderzoek

Allereerst hebben we een kwantitatief onderzoek gedaan naar de relatie tussen objectief meetbare kenmerken van de cliënt en het aantal geleverde uren zorg. Dit onderzoek, gebaseerd op de zorg aan 40.000 cliënten, liet zien dat deze relatie zwak is. Ofwel: de kenmerken van de cliënt zijn een zwakke voorspeller van de werkelijk ontvangen zorg. Dit was een tegenvaller, omdat alle betrokkenen op zoek zijn naar een dergelijk, meer objectieve wijze van bekostiging. Er is uitgebreid vervolgonderzoek nodig om te beoordelen of een dergelijk model realiseerbaar is.

Langlopend onderzoek

Gupta heeft daarom een alternatief model gekwantificeerd, waarin zorgaanbieders niet meer per uur betaald krijgen, maar per product (licht, middel of zwaar), dat nog wel gebaseerd is op het aantal uren. Dit neemt de volumeprikkel deels weg en is bovendien vrij eenvoudig te implementeren. De overheid en de sector hebben ervoor gekozen om voorlopig te blijven werken met het bestaande bekostigingsmodel, namelijk betalen per uur. Ondertussen loopt er een langlopend onderzoek naar de mogelijkheden om toch op basis van objectief meetbare cliëntkenmerken te financieren.

Img Kees Isendoorn

De ervaring van Kees Isendoorn

Onze taak was niet alleen met een nieuw model komen, maar ook voor zoveel mogelijk draagvlak zorgen.”

"Dit project was, vanwege de hoge complexiteit in zowel de data als het proces, op meerdere manieren uitdagend. Ten eerste is er de wens naar simplificatie van het betaalmodel op basis van grote hoeveelheden complexe data. Het bleek bij nader inzien toch dat hoe simpeler het model wordt (minder variabelen, minder verschillende ‘producten’), hoe meer belangrijke relaties verloren gaan waardoor het risico op opportunisme toeneemt. Wij horen weleens dat ‘in de zorg alles anders is’, als reden om ergens niet te zakelijk of kritisch naar te kijken. Maar in dit geval is het ook echt waar: een wijkverpleegkundige kijkt niet naar vijf variabelen, maar misschien wel naar duizend (heeft iemand bijvoorbeeld trillende handen, kan iemand zelf koffie zetten, komt iemand wat verward of onzeker over, hoe is de mantelzorg ingericht?). Je zou zeggen dat met een beperkt aantal van dit soort persoonskenmerken wel een redelijke voorspelling te doen is van hoeveel zorg er nodig is. Maar in werkelijkheid zijn er toch veel nuances die verpleegkundigen meenemen in de diagnose hoeveel en welk type zorg er nodig is. De tweede uitdagende complexiteit zat in het speelveld van stakeholders. Gaandeweg hebben wij een klankbord met de belangrijkste stakeholders meegenomen in de uitkomsten. Er is een gedeeld belang van stakeholders (het leveren van betere zorg tegen redelijke kosten), maar elke stakeholder vertegenwoordigt een andere achterban, waardoor er een delicate politieke situatie ontstaat. Onze taak was niet alleen met een nieuw model komen, maar ook voor zoveel mogelijk draagvlak zorgen. Gezien de diversiteit en uiteenlopende individuele uitgangspunten van de klankbordgroep, heeft dit geleid tot veel boeiende gesprekken. Al met al bleek het dus een erg leerzame ervaring.”

meer over Kees