Ziekenhuiszorg voor COVID-patiënten heeft in Nederland naar schatting 13 duizend tot 21 duizend gezonde levensjaren (QALY’s) gered (in maart en april). Echter, deze winst ging gepaard met een onacceptabel verlies in de REGULIERE zorg. Terwijl COVID-zorg de ziekenhuizen overspoelde, liep juist de REGULIERE zorg ongekende, disproportionele schade op. Het stopzetten van de reguliere zorg leidde tot een verlies van naar schatting 100 duizend tot 400 duizend levensjaren. Daarmee is het verlies in de reguliere zorg ongeveer tien keer zo hoog als zowel het aantal gezonde levensjaren gewonnen met COVID-zorg als het aantal gezonde levensjaren verloren door COVID.

De financiële druk van COVID op het zorgstelsel is al even disproportioneel. De directe kosten van COVID-ziekenhuiszorg bedragen ongeveer EUR 7 duizend tot 23 duizend per gewonnen gezond levensjaar. De eenheidskosten van REGULIERE zorg daarentegen zijn met ruim 40% toegenomen. De ‘werkelijke’ kosten van COVID-zorg per gewonnen gezond levensjaar zijn daarmee 100 duizend tot 250 duizend euro. Dit is veel hoger dan de huidige bovengrens van EUR 80 duizend die Zorginstituut Nederland hanteert voor de kosteneffectiviteit van nieuwe medisch specialistische behandelingen.

Deze COVID-epidemie zal waarschijnlijk nog lang duren. Door het effect op REGULIERE zorg is het onwenselijk om de manier waarop we COVID-zorg tot nu toe leverden nog langer zo door te zetten. Gegeven de omvang van het probleem (groot verlies aan gezonde levensjaren in de REGULIERE zorg en veel lagere kosteneffectiviteit) en de grote COVID-onzekerheid over zelfs de korte termijn is het van groot belang om nu op basis van analyse van scenario’s efficiënte en effectieve oplossingen te verkennen.

We moeten deze periode van relatieve rust gebruiken om een grondig onderbouwd ‘Deltaplan’ te ontwikkelen voor zowel COVID-zorg als REGULIERE zorg. Bij de totstandkoming van een dergelijk plan moeten we de afweging van nieuwe en tot voor kort lastig bespreekbare keuzes niet schuwen. Denk daarbij aan centrale gespecialiseerde COVID-faciliteiten, centrale capaciteitsplanning, triage van REGULIERE zorg gebaseerd op effectiviteit en efficiëntie, versnelde adoptie van nieuwe zorgmodellen en acceptatie van structureel hogere zorgkosten. In onze volgende studie zullen we de potentiële impact van deze en andere beleidskeuzes nader verkennen.